Geschreven door Christiaan Hovius

Gepubliceerd: 30 september 2022

Lezen: Nummeri 6: 22-27

“De Heere zegene u en Hij behoede u. De Heere doe Zijn aangezicht over u lichten en zij u genadig. De Heere verheffe Zijn aangezicht over u en geve u vrede.”

Dit zijn bekende woorden uit de Bijbel. Talloze keren klonken ze aan het einde van een eredienst, ook in de Ichthuskerk.
We hebben gelezen dat de Heere aan Mozes een opdracht gaf, in vers 22. Mozes moet aan Aaron en zijn zonen de opdracht doorgeven die God aan hem bekend maakte: “Alzo (dat moet letterlijk worden nagezegd!) Alzo, zult gij de kinderen Israëls zegenen, zeggende tot hen”..: en dan volgen de drie zegenspreuken in de verzen 24, 25 en 26. En in vers 27 wordt vers 23 nog eens herhaald en uitgewerkt: “Alzo zullen zij (Aaron, zijn zonen en de priesters die na hen komen) Mijn Naam op de kinderen Israëls leggen; en Ik zal hen zegenen.” 

De zegen is daarmee ook geadresseerd: ze is bestemd voor de kinderen van Israël. Niet de Egyptenaren moeten worden gezegend, ook niet de Filistijnen en evenmin de volken met wie de Israëlieten in de woestijn in aanraking kwamen. De zegen is voor de “kinderen van Israël.” Dat zegt de Heere duidelijk! 

De zegen uit in de verzen 24-26 is door de Heere in een volmaakte vorm gegeven. Wij kunnen dat in onze taal niet zien, maar in de oorspronkelijke taal, het Hebreeuws, is die volmaakte vorm des te beter zichtbaar. De zegen heeft een volmaakte vorm en heeft ook een volmaakte inhoud. Vorm en inhoud zijn een! Literair gezien, taalkundig beschouwd is de zegen een kunstwerk, een Meesterstuk! De Schrift is van begin tot eind door God ingegeven, daarmee ook de priesterlijke zegen. 

De hele zegen bestaat in het Hebreeuws uit 15 woorden! Drie keer wordt de naam van de Heere genoemd, dat is in onze vertaling ook zichtbaar. “De Heere..(vers 24), de Heere..(vers 25), de Heere..(vers 26)” In onze taal zijn dat twee woorden, in de grondtaal is dat een woord, namelijk de naam van God. Dat de Godsnaam drie keer wordt genoemd, heeft te maken met de drie-eenheid van God: Vader, Zoon en Heilige Geest! Daarover later meer. 

15 woorden in totaal dus, zet de Naam van God apart, dan hou je 12 woorden over. Drie ten overstaan van twaalf! Twaalf duidt op de geslachten van Israël, genoemd naar de twaalf zonen van Jacob, de twaalf stammen. De zegen is voor “de kinderen Israëls”, luidt de opdracht via Mozes aan Aaron en zijn zonen. Ten diepste bestemd voor hen die de Heere vrezen, voor degenen die tot Zijn volk behoren. 

De zegen bestaat in de oorspronkelijke taal, zoals gezegd, uit 15 woorden. Daarin is ook sprake van een prachtige opbouw in de zegen: De eerste zegenspreuk bestaat uit 3 woorden, de tweede zegenspreuk uit 5 woorden, de derde zegenspreuk uit 7 woorden. Wat wil dat zeggen? De zegen wordt al maar groter, de zegen breidt zich al maar uit. Het is net als een aanrollende golf op het strand die ook steeds groter en wijdser wordt. 

Isoleren we de Naam van de Heere, dan bestaat de eerste zegenspreuk uit 3 woorden van elk 5 letters; de tweede zegenspreuk uit 4 woorden van elk 5 letters en de derde zegenspreuk uit  5 woorden van elk 5 letters. Bij elkaar twaalf woorden (daar heb je het getal 12 weer) van elk 5 letters. Dat is geen toeval!! We moeten hierbij bedenken dat Heere Zelf Zijn Woord gegeven heeft in de vorm en op de wijze Die Hem goed dacht.

De zegen heeft niet alleen een volmaakte vorm, maar heeft ook een volmaakte inhoud.
In de woorden: “De Heere zegene u en Hij behoede u”, hebben de woorden “zegene” en “behoede” te maken met de Scheppingskracht van God en met Zijn voorzienigheid. Zegenen in het Hebreeuws heeft de betekenis van “iets goeds over iets of iemand zeggen.” Een goedkeuring over iets of over iemand uitspreken. En daarvan lezen we al op de allereerste bladzijde van de Bijbel. Telkens, aan het einde van de dag waarop God iets gemaakt/geschapen had, lezen we dat God het zag en dat het goed en/of zeer goed was! Waarom was de Schepping goed? Eenvoudig gezegd: omdat God het goed vond. Hij verbond Zich eraan.

In de eerste zegenspreuk valt het licht op de eerste Persoon in het Goddelijke Wezen: op God de Vader. Hij is de Degene Die actief is in Schepping en ook in de herschepping. Hij maakt die! Hij bepaalt die! En Hij schept niet alleen, Hij onderhoudt Zijn Schepping ook. Hij onderhoudt ook de schepselen in Schepping en Herschepping. Om het met de woorden van de eerste zegenspreuk te zeggen: Hij zegent niet alleen, Hij behoedt ook! Tot op de dag vandaag onderhoudt de Heere Zijn Schepping en Zijn schepselen. Daar zijn u en ik overigens levende toonbeelden van. Welk mens het leven aan zichzelf te danken? De Heere bewaart echter de Zijnen niet alleen IN dit leven, maar ook in de dood en ook in het leven na dit leven. De Heere zal hen bewaren in tijd en eeuwigheid.

In de woorden van de tweede zegenspreuk: “De Heere doe Zijn aangezicht over u lichten en zij u genadig” valt het licht op de Tweede Persoon in het Goddelijke Wezen: op God de Zoon. Op de Heere Jezus! In onze Nederlandse taal kennen wij de uitdrukking: “Het aangezicht over iemand doen lichten” niet. Het aangezicht over iemand doen lichten heeft de betekenis van vriendelijk naar iemand kijken.
Het is allerminst vanzelfsprekend dat Gods aangezicht vriendelijk naar mensen is gericht. Dat doet God alleen in Christus. Buiten de Heere Jezus is God een vertoornd God vanwege de zonde. Denk maar aan het begin van het Doopformulier! Dat zegt dat de toorn van God op ons rust, tenzij…. we “opnieuw geboren worden.” En denk ook aan de bekende psalmregels: “Gods vriendelijk aangezicht, heeft vrolijkheid en licht..” Voor wie? “Voor alle oprechten van hart!” De Heere ziet een zondig mens alleen in Christus in genade aan! Daarop zien ook de woorden: “En zij u genadig!”

In de woorden van de derde zegenspreuk valt het licht op de Derde Persoon in het Goddelijke Wezen, de Heilige Geest!  “De Heere verheffe Zijn aangezicht over u en geve u vrede.” De uitdrukking: “het verheffen van Gods aangezicht” is ook een typisch Hebreeuwse uitdrukking. Om deze uitdrukking in onze taal beter te kunnen begrijpen, kunnen we een beeld uit de natuur gebruiken, dat van de zon. Wanneer zien we die het best? Als het onbewolkt is. Wanneer voelen we warmte van de zon het meest? Niet alleen als die schijnt, want de zon schijnt overdag altijd en toch hebben we soms een jas nodig. De zon schijnt het felst en verspreidt de meeste warmte, als hij hoog aan de hemel staat. In Nederland is dat in de zomermaanden. De zon klimt dan steeds hoger aan de hemel. Een Hebreeër zou zeggen: “De zon verheft zich.”
En dat is een mooi beeld van de Heilige Geest. Wat doet de Heilige Geest? Hij werpt het volle Licht op de Heere Jezus. De Heere Jezus zegt: “Hij, de Heilige Geest, zal het uit het Mijne nemen en het u verkondigen.” De Heilige Geest werkt op de Heere Jezus aan en stelt Hem in het middelpunt. Om Hem gaat het!
Hoe spraken de Emmaüsgangers?  “Was ons hart niet brandende in ons?” Wanneer gebeurde dat? Toen de Heere Jezus hun de Schriften opende. Want toen viel ineens het volle Licht op de Hem en dat maakte dat hun harten gingen branden. Zij kregen een warm hart voor de Heere Jezus. En dat is nu ook juist de inhoud van de vrede waar de zegenspreuken mee besluiten. “En geve u vrede!”

En wie die vrede kent, die heeft en deelt in die volmaakte vrede! En wie die vrede niet heeft, of nog niet kent? Dat hij met Jacob moge worstelen: “Heere, ik laat u niet gaan, tenzij U mij zegent!”

Samenvatting van een preek van wijlen dr. I. Boot uit 1992. Afscheid van Boven-Hardinxveld. In z’n geheel te beluisteren op hetkoninkrijkderhemelen.nl